نمناک نوشت: مشاوره قبل از ازدواج از اهمیت بالایی برخوردار است و باید مسائل و سوالات مهمی در این مشاوره پرسیده شوند چرا که می‌توانند از بروز مشکلات در آینده پیشگیری کند.
چرا می‌گویند قبل از ازدواج مشاوره کنید؟
اعتقاد تمام خانواده‌ها بر این است که نباید ازدواج با عجله انجام شود زیرا در انتخاب همسر برای ازدواج، باید مطالعه و معیارهای واقعی در نظر گرفته شود. به همین دلیل مراجعه به مشاور قبل از ازدواج که اطلاعات و تخصص کافی در امور خانواده دارد، اهمیت بسیاری دارد. اگر ازدواج شما نزدیک است و در مرحله انتخاب هستید، بهتر است به دفاتر مشاوره ازدواج نیز مراجعه کنید. کارشناسان به همه افرادی که در آستانه ازدواج هستند، مشاوره با افراد متخصص پیش از ازدواج را توصیه می‌کنند. به طور یقین زندگی مشترک، آغاز فصل جدیدی از زندگی و مانند تولدی دوباره است البته به این شرط که توانایی ها و مهارت‌های خاص و سازنده، در تفکر، بینش و عملکرد انسان قابل ملاحظه باشد.
اهمیت مشاوره پیش از شروع زندگی مشترک
مشاوره پیش از ازدواج برای کمک به زوج ها قبل از ازدواج به منظور بهبود رابطه انجام می‌شود. در جلسات مشاوره سوالات روانشناسی مهمی از زوج ها پرسیده می‌شود. پاسخ زوجین به پرسش‌های مشاور و نحوه درک و نگرش آنها نسبت به مسائل، موجب می‌شود که آنها بتوانند نه تنها در آینده از بروز مشکلات پیشگیری نمایند بلکه به هنگام بروز مشکل، با یک راه حل مناسب آن را برطرف نمایند. در جلسات مشاوره، درمانگر سوالاتی پیرامون مواردی که در ادامه این بخش از نمناک خواهید خواند برای زوج ها مطرح می‌کند:
- روش بروز و کنترل احساسات
- امور مالی و مدیریت منابع
- چگونگی تصمیم گیری ها و حل اختلاف
- میزان صمیمیت، محبت و رابطه جنسی
- نحوه تقسیم نقش ها و وظایف در آینده
- انتظارت، باورها و ارزش‌های زوجین
- روش برخورد با خشم و عصبانیت
- مهارت‌های ارتباطی
- نقش کودکان
گفتگوهای پیش از ازدواج، فرصتی مناسب برای افراد است تا توانایی‌های لازم برای ارتباط مؤثر با یکدیگر را تقویت نمایند. علاوه بر این توقعات واقع بینانه‌ای از یکدیگر خواهند داشت. در این جلسات زوج ها با روش‌های بسیار مناسبی برای توسعه مهارت‌های حل تعارض و مشکلات آشنا می‌شوند. البته باید توجه داشت که ارزش ها و نظرات زوجین حتما نباید باب میل هر دو نفر باشد. گاه برخی افراد این تصور را از ازدواج خود دارند که بتوانند همه نیازهای عاطفی، جنسی و مالی و... همسر آینده خود را تامین کنند. اما در حقیقت امکان دارد در برخی موارد شرایط مطابق میل ما پیش نرود.
یکی از موضوعاتی که استرس پیش از ازدواج را کم می‌کند، درک تفاوت خواسته ها و تطابق آن با توانایی افراد است. بنابراین هرچه بیشتر و کامل تر قبل از ازدواج صحبت انجام شد، می‌توان به کمرنگ تر شدن مشکلات در آینده امیدوار بود و موضوع طلاق نیز کمتر خواهد شد. به همین دلیل مشاوره قبل از ازدواج اهمیت بسیاری دارد.
چگونگی مشاوره قبل از ازدواج
در مشاوره قبل از ازدواج، مشاور برای زوج ها به صورت انفرادی و دونفره، جلساتی را مشاوره می‌دهد. گاهی اوقات برخی مشاوران با برگزاری آزمون کتبی معتبر، احتمال موفقیت آمیز بودن ازدواج را بررسی می‌نمایند که البته نتیجه آزمون به طور قطعی نمی باشد. این آزمون ها برای شناخت و بررسی زیرساخت‌های شخصیتی و رفتاری افراد به کار برده می‌شود به طور مثال، اگر در یکی از این آزمون ها، یکی از زوجین، درونگرا شناخته شود که مایل به کناره گیری، تنهایی، سکوت و خلوت دارد اما از سوی دیگر همسر آینده اش فردی برون گرا است که مهمانی و جمع‌های شلوغ را ترجیح می‌دهد. به طور یقین این دو نفر در زندگی مشترک با مشکلاتی مواجه خواهند شد زیرا خصوصیات زیرساخت شخصیت آنها با یکدیگر تفاوت دارد، بدین معنی که یک نفر همیشه باید خواسته‌های خود را نادیده بگیرد و به خاطر همسرش گذشت کند.
متخصص، در مشاوره پیش از ازدواج می‌تواند زیرساخت شخصیت‌های زوجین و تفاوت آنها با یکدیگر را تشخیص دهد و همچنین نظر آنها را به شناخت و درک این تفاوت ها جلب کند. موارد دیگری که مشاور در نظر می‌گیرد راز و رمزهای طرفین، توقعات، آرزوها، تمایلات و خط قرمزها است. به طور کلی می‌توان گفت مراجعه به مشاور تنها برای انتخاب فرد مناسب برای زندگی می‌باشد. در جلسات مشاوره، درمانگر هرگز به زوج ها امر و نهی نمی کند، تنها وظیفه او آگاه کردن افراد و ارائه راه حل برای رفع مشکلات است. او نتیجه ازدواج را اعلام می‌کند و این بر عهده افراد است که چنین ازدواجی را انتخاب کنند یا خیر. مشاور با بررسی دیدگاه و اهداف زوجین، هر دو طرف را نسبت به این موارد آشنا می‌کند.
مشاوره فردی بهتر است یا به صورت دو نفره؟
به طور کلی حضور دو نفر در جلسات مشاوره، تاثیر بیشتری از مراجعه تک نفره دارد. اما گاه ممکن است تنها یک نفر از زوجین حاضر به مشاوره شدن داشته باشد. این مسئله از تاثیر و ارزش مشاوره کم نمی کند. البته این نکته مهم قابل ذکر است که دلایل شخصی که حاضر به رفتن نزد مشاور ندارد بسیار مهم است و می‌تواند ناشی از مشکل فکری یا شخصیتی او باشد. مورد مهم دیگر انتخاب یک مشاور مشترک برای هر دو نفر است. انتخاب مشاور مختلف برای هر فرد موجب ناهمخوانی و ایجاد تناقض در تصمیم به ازدواج می‌شود.
زمان مناسب برای مراجعه به مشاور قبل از ازدواج
بهترین فرصت برای مراجعه به مشاوره پس از آشنایی دو نفر با یکدیگر و در زمان پس از خواستگاری می‌باشد. ممکن است زوج ها پیش از خواستگاری رسمی به دلیل آشنایی قبل از آن احساس کنند به یکدیگر علاقه مند شده اند و تمایل به مراجعه مشاور برای سنجیدن میزان تناسب با یکدیگر را دارند. همچنین پس از مراسم خواستگاری رسمی و تصمیم قطعی برای ازدواج نیز می‌توان قبل از آغاز زندگی مشترک به مشاوره مراجعه نمود. در هیچ کدام از زمان‌های ذکر شده، تفاوتی در فرآیند و روال مشاوره وجود ندارد.
در مشاوره قبل از ازدواج چه مسائلی را باید مطرح کرد؟
در ابتدا باید تعیین کنید که چه موارد و اسراری را می‌توانید با مشاور در میان بگذارید. آیا لزومی دارد که تمام جزئیات زندگی خود و خانواده تان را به مشاوره بگویید؟ یا تنها باید موضوعاتی را بیان کنید که باید بررسی شوند؟ اگر در زندگی شما مسئله ای، حساسیت زیادی داشته باشد آیا باید آن را با جزئیات تعریف کنید یا می‌توانید به صورت کلی آن را مطرح نمائید؟ اگر همسرتان در آن جلسه حضور دارد آیا مطرح کردن موضوع آو را دچار شرمندگی یا خشم می‌کند یا او را دچار عذاب وجدان و احساس گناه می‌نماید؟ بهترین روش این است که برخی از مسائل ناگفته بمانند مگر اینکه دلیل اصلی شما برای مراجعه به مشاور همان موضوع باشد.
در مورد نقاط ضعف و قوت همسرتان، منصفانه نظر دهید. به جای اینکه در تمام وقت جلسه از همسرتان ایراد گرفته و از رفتار او انتقاد نمائید، کمی درباره اخلاق و رفتار خود سخن بگویید. مثلا بگویید:«احساس غم کردم وقتی که..." یا «احساس خشم کردم وقتی که...». تمرکز شما باید روی مشکلات اصلی باشد. ممکن است شما در زندگی مشترک خود با چند موضوع و مشکل مواجه باشید، بزرگترین و بدترین مشکل خود را در نظر گرفته و با کمک مشاور نخستین مرحله را برای آن طراحی کنید. جزئیات را یادداشت کنید. تاریخ، ساعت و محل‌های وقایع مهمی را که در ذهن خود به یاد دارید به مشاورتان اعلام کنید تا درمانگر ابعاد مختلف از موقعیت موجود را در اختیار داشته باشد. با توجه به موارد ذکر شده اولویت مسائل را پیش از مراجعه به مشاور تعیین کنید.
صلاحیت و مهارت‌های لازم برای مشاور
یک مشاور و متخصص خوب برای قبل از ازدواج باید علاوه بر تحصیلات مرتبط با حوزه روان شناسی و خانواده، دارای خصوصیات رفتاری مناسب نیز باشد. خصوصیاتی مانند صبوری، عدم تعجیل در تصمیم گیری، گوش دادن مؤثر و فعال، حافظه خوب برای تصمیم گیری درست و بهتر، بسیار اهمیت دارد. یک مشاور خوب بهتر است خود متاهل باشد و با چالش‌های انتخاب شریک زندگی مواجه شده باشد تا نسبت به ازدواج و همسرداری، درک بهتری داشته باشد. همچنین گذراندن دوره‌های مرتبط با خانواده و مشاوره پیش از ازدواج تاثیر بسیاری در روند کاری مشاور دارد.
بررسی آمادگی زوجین جهت ازدواج
یکی از مهمترین عوامل ایجاد رضایت از زندگی مشترک، سن ازدواج است که تاثیر زیادی بر زندگی دارد. اگر چه این عامل به تنهای تعیین کننده نیست اما باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد. بر این اساس مشاور میزان آمادگی سنی، روانی و اجتماعی طرفین را مورد بررسی قرار می‌دهد. به گونه‌ای که عدم پختگی جسمانی، عاطفی، روانی و اجتماعی طرفین در زندگی مشکلات و مسائل زیادی را به وجود می‌آورد. بنابراین رسیدن به سن ازدواج مناسب در اجتماع، به تنهایی ملک آمادگی برای ازدواج نمی باشد زیرا افراد در سنین مختلف به آمادگی لازم جهت ازدواج می‌رسند. مثلا یک شخص 26 ساله ممکن است از پختگی و رشد و تکامل روانی، اجتماعی و عاطفی کافی برخوردار باشد اما شخصی دیگر در 35 سالگی این آمادگی‌های لازم را نداشته باشد.
نکات مهمی که باید در زمان ازدواج در نظر گرفت:
- برای انتخاب همسر عجله و شتاب نداشته باشید. این کار باید با تحقیق و بررسی دقیق انجام شود.
- اگر والدین و خانواده‌های فرد مورد نظر، سخت گیری یا مخالفت می‌کنند برای متقاعد کردن آنها از مشاور خانواده کمک بگیرید.
- در انتخاب همسر و شریک زندگی بعد از بررسی معیارهای فرد مورد نظر، شرایط خود را با او مقایسه نمایید و در صورت هماهنگ بودن، تصمیم نهایی را اتخاذ کنید. بنابراین هم دختر و هم پسر هنگام ازدواج باید به سراغ فردی بروند که از نظر فرهنگی، اخلاقی، اقتصادی یا اجتماعی و... حداقل اختلاف را داشته باشند تا زندگی آنها با دوام باشد. مشاوران در جلسات خود اختلافاتی را که ممکن است بین خانواده‌های زوجین ایجاد شود را به آنها یادآوری می‌کنند. در حقیقت با ترسیم این اختلافات، به آنها کمک می‌کنند تا با چشم باز برای زندگی آینده خود تصمیم بگیرند.
هر مشاوری دارای صلاحیت برای مشاوره نیست
مشاوره ازدواج یک موضوع مهم و پیچیده‌ای است که هر روانشناسی صلاحیت مشاوره دادن راجع به آن را ندارد. مخصوصا افرادی که خود در زندگی مشترک مشکل دارند نمی توانند راهکارهای مناسب برای دیگران ارائه دهند. قبل از مراجعه به روانشناس حتما باید در مورد او تحقیق کنید.
مراجعه به مشاوره کاری شیک و فانتزی نمی باشد
برخی از افراد آموزش مهارت و مشاوره ازدواج را به زمانی موکول می‌کنند که دیگر کار از کار گذشته و در تصمیم آنها هیچ تاثیری ندارد. بسیاری از دختر و پسرها، تهیه کتاب هایی که مهارت‌های ارتباطی و مسائل مرتبط با ازدواج را آموزش می‌دهند را غیر ضروری می‌دانند. به نظر آنها تا زمان جاری شدن خطبه عقد، نیازی به یادگیری این مهارت ها ندارند.
تعداد جلسات ضروری برای مراجعه به مشاور قبل از ازدواج
معمولا روال جلسات مشاوره میان 5 تا 10 جلسه متغیر است. تعداد جلسات به نوع ویژگی‌های شخصیتی طرفین و مسائل و مشکلات آنها بستگی دارد.
نکات مهم:
قبل از هر چیز برای مراجعه به روانشناس یا مشاور به مراکز معتبر رجوع کنید و از مهارت و تجربه فرد مشاور اطمینان کسب کنید. متخصص روانشناسی بهترین گزینه برای مشاوره ازدواج هستند زیرا علاوه بر آشنایی و تسلط روی مسائل و مشکلات زندگی مشترک، توانایی تشخیص ویژگی‌های شخصیتی را هم دارند. برخی از مراکز ادعا می‌کنند که با انجام برخی از آزمون‌های روانشناسی می‌توانید مناسب بودن فرد مورد نظر را تعیین کنید، البته باید گفت با اینکه این تست ها خوب می‌باشند اما به تنهایی نمی توانند به شما کمک کنند و بیشتر جنبه تجاری دارند. اما انجام این تست در کنار مشاور به خصوص در جلسات مشاوره فردی، بسیار مؤثر می‌باشد. جلسات مشاوره خصوصی تاثیر زیادی دارد چرا که مشاور زمان بیشتری را صرف شما می‌کند اما در جلسات گروهی زمان کافی برای پاسخ دادن به تمام سوالات شما وجود ندارد.
مشاوره به صورت گروهی نیز مزایای خاص خود را دارد اما بازدهی مشاوره خصوصی بیشتر است. در مشاوره گروهی باید به تعداد افراد شرکت کننده در آن جلسه توجه داشت زیرا در کلاس هایی که جمعیت زیادی در آن شرکت می‌کنند کمک چندانی به رفع مشکلات نمی کند. گاهی اوقات زوجین به دلیل هزینه‌های بالای مشاوره، انجام آن را غیر ضروری می‌دانند. البته در مراکز دولتی مانند خانه‌های سلامت یا سراهای محله، مشاوران در ازای دریافت هزینه‌های کمتر خدمات ارزنده‌ای را به شکل خصوصی به شما ارائه می‌کنند.
