راهنماتو- ما راز ساخت کابردیترین اختراعات تاریخ را از دست دادهایم و با وجود نبوغ و اکتشافاتمان، اجداد هزاران سال قبلمان هنوز هم با نبوغ و اکتشافاتشان ما را حیرتزده میکنند.
به گزارش راهنماتو، ما توانستهایم معادل مدرن برخی از این اختراعات را بسازیم اما تازه اواخر در این زمینهها موفق شدهایم. با راهنماتو همراه باشید تا 6 اختراعی که برای زمان خودشان بسیار پیشرفته بودند را با شما مرور کنیم:
1.آتش یونانی: یک سلاح مرموز شیمیایی
بیزانسیهای قرن هفتم تا دوازدهم میلادی در نبرهای دریایی یک ماده مرموز شیمیایی به سمت دشمنانشان پرتاب میکردند. این مایع، که از طریق تیوب یا سیفون شلیک میشد، در آب میسوخت و فقط با کمک سرکه، شن و ادرار خاموش میشد. ما هنوز نمیدانیم این سلاح شیمیایی، که با عنوان آتش یونانی شناخته میشود، از چه ساخته شده بود. بیزانسیها این راز را پیش خودتان نگه داشتند و اطمینان حاصل کردند که فقط تعداد انگشتشماری از این راز مطلع باشند و کمکم هم این دانش به طور کل نابود شد.
2.شیشه انعطافپذیر: مادهای زیادی ارزشمند
سه داستان درباره یک ماده مرموز به نام، شیشه منعطف، وجود دارد که آنقدرها شفاف نیست تا بتوانیم تعیین کنیم این ماده حقیقتا وجود داشته است. داستان اختراع آن نخستین بار توسط پترونیوس (63میلادی) گفته شد. او درباره مردی شیشهگر نوشته بود که به امپراتور تیبریوس (که بین سالهای 14 تا 37میلادی حکومت میکرد) یک کشتی شیشهای هدیه داد. این کشتی نمیشکست، فقط خم میشد و شیشهگر به سرعت با چکش آن را به حالت اولیه باز میگرداند. تیبریوس که میترسید این ماده بیارزش شود، دستور داد تا مخترع آن را گردن بزنند تا راز شیشه منعطف با او به گور برود.
پلینی پدر (79میلادی) نیز این داستان را تعریف کرده است. او میگوید که هرچند این داستان بارها گفته شده است، ممکن است کاملا حقیقت نداشته باشد. در نسخهای که 200سال بعد توسط دیو کاسیوس گفته شده، شیشهگر تبدیل به یک جادوگر شده است. در این نسخه وقتی کشتی به زمین میفتد، میشکند و جادوگر با دستان خالی دوباره آن را درست میکند. در سال 2012، یک کارخانه شیشهسازی شیشه انعطافپذیر «ویلو» را معرفی کرد. شیشهای که در برابر حرارت مقاوم است و به قدری منعطف است که میتوان آن را تا کرد. این شیشه به خصوص برای پنلهای خورشیدی بسیار مناسب است. اگر یک شیشهگر رومی واقعا شیشه منعطف اختراع کرده باشد یعنی هزاران سال از زمان خودش جلوتر بوده است.
3.پادزهری برای همه زهرها
گفته شده است که یک به اصطلاح «پادزهر جهانی» علیه همه زهرها توسط پادشاه مهرداد ششم (میتریداتس ششم) از پونتوس (که بین سالهای 120 تا 63ق.م حکومت میکرد) ساخته شد و پزشک مخصوص امپراتور نرو آن را تکمیل کرد. آدرین میر، مورخ علم و نویسنده داستانهای عامیانه در دانشگاه استنفورد، در مقالهای در سال 2008 گفته است که فرمول اصلی این ماده مفقود شده است. اما مورخان باستانی به ما گفتهاند که در مواد لازمی که برای تهیه این پادزهر به کار برده شده بود، تریاک، افعی قطعهقطعهشده و ترکیبی از مقادیر اندک زهر و سایر پادزهرها وجود داشته است.
این ماده ارزشمند را به نام میتراداتیوم میشناختند که از نام پادشاه مهرداد ششم گرفته شده بود. میر در مقاله خود به این نکته اشاره کرده است که سرگئی پوپوف، محقق ارشد سلاحهای بیولوژیکی در برنامه سلاحهای بیولوژیکی شوروی سابق، که در سال 1992 به آمریکا پناهده شد، در حال تلاش برای ساخت یک میتریداتیوم مدرن بوده است.
4.سلاحهای پرتو-حرارتی
ارشمیدس، ریاضیدان یونانی (212 ق.م) یک سلاح پرتو حرارتی ساخت که میر آن را اینگونه توصیف کرده است: «ردیفی از سپرهای برنزی صیقلی که پرتوهای خورشید را به سمت کشتیهای دشمن بازتاب میدادند.»
هرچند بعدها کسانی که تلاش کردند این سلاح را بسازند، شکست خوردند و اعلام کردند که این سلاح افسانه بوده است، دانشجویان دانشگاه MIT در سال 2005 در ساخت آن موفق شدند. آنها با استفاده از این سلاح 2200ساله توانستند یک قایق را در بندر سانفرانسیسکو آتش بزنند.
میر میگوید: «سلاح واقعی پرتو حرارتی در سال 2001 توسط آژانس پروژههای تحقیقاتی پیشرفته دفاعی رونمایی شد که از امواج میکرو برای نفوذ به «پوست قربانی» و افزایش حرارت آن تا 54.44درجه سانتیگراد استفاده میکرد و حس در آتش بودن را در آن فرد ایجاد میکرد.»
5.سیمان رومی
سازههای پیشرفته رومی که هزاران سال دوام آوردهاند شاهدی هستند بر برتری سیمان رومی به سیمانهای امروزی که بعد از 50سال آثار تخریب روی آنها نمایان میشود. محققان در سالهای اخیر برای کشف راز ماندگاری این سیمان باستانی کار کردهاند. راز این ماده خاکستر آتشفشانی است.
مقالهای که در سال 2013 توسط مرکز خبر دانشگاه کالیفرنیا-برکلی منتشر شد، اعلام کرد که محققان دانشگاه برای اولینبار اعلام کردهاند که ترکیب کلسیم - آلومینیوم - سیلیکات - هیدرات مواد را به شکلی خارقالعاده به هم متصل میکند. فرایند ساخت این سیمان نسبت به فرایند تولید سیمانهای مدرن کربن دیاکسید کمتری تولید میکند. برخی نقاط ضعف این ماده آن است که مدت طولانیتری برای خشکشدن زمان لازم دارد و هرچند مدت طولانیتری میماند اما از سیمانهای مدرن ضعیفتر است.
6.فولاد دمشقی
در دوران قرون وسطا، شمشیری از مادهای به نام فولاد دمشقی که خودش از یک نوع ماده خام به نام فولاد ووتس از آسیا به دست میآمد، در خاورمیانه ساخته میشد. این ماده بسیار قدرتمند بود. تا زمان انقلاب صنعتی فلزی تا این حد قدرتمند ساخته نشد. راز ساخت فولاد دمشقی در خاورمیانه زمانی محقق شد که دانشمندان در آزمایشگاههای مدرن توانستند به کمک میکروسکوپهای الکترونی روبشی این مواد را بررسی کنند. این ماده نخستینبار در حدود 300 ق.م استفاده شد و دانش آن در حدود اواسط قرن هجدهم ناپدید شده است.
یک باستانشناس به نام کریس هرست، در مقالهای با عنوان «درباره آموزش» درباره فولاد دمشقی مینویسد: «در تولید فولاد دمشقی نانوتکنولوژی دخالت داشته به این معنا که مواد در طی تولید فولاد به آن افزوده میشدند تا واکنشهای شیمیایی در سطح کوآنتومی ایجاد شود.» این کار نوعی کیمیاگری است.»
هرست به مطالعهای توسط پیتر پافلر در دانشگاه درسدن اشاره کرده که در سال 2006 در نشریه نیچر منتشر شد. پافلر و تیم تحقیقاتی او این فرضیه را مطرح کردند که ویژگیهای طبیعی یک ماده منبع در آسیا (به نام فولاد ووتس)، وقتی با موادی که در طی فرایند تولید در خاورمیانه به آن اضافه میشد، ترکیب میشدند، یک واکنش را ایجاد میکردند: «این فلز یک ساختار میکرو به نام «نانولولههای کاربید» را تولید میکند که درواقع لولههای به شدت سختی از جنس کربن هستند که در روی سطح ظاهر میشوند و سختی تیغههای شمشیر ناشی از آنهاست.»
مواد اضافه شده در طول تولید فولاد دمشق شامل پوست درخت Cassia auriculata، علف شیر، وانادیوم، کروم، منگنز، کبالت، نیکل و برخی عناصر کمیاب بود که احتمالاً آثاری از آنها از معادن هند به دست آمده است.
هرست نوشت: «آنچه در اواسط قرن هجدهم اتفاق افتاد این بود که ترکیب شیمیایی مواد خام تغییر کرد - مقادیر جزئی از یک یا چند ماده معدنی ناپدید شد، شاید به این دلیل که ماده خاصی از بین رفته بود.»