فرادید نوشت؛ فسیل زنده موجودی است که در طول میلیون‌ها سال شکل اولیه خود را حفظ کرده است، خویشاوندان کمی دارد یا هیچ خویشاوند زنده‌ای ندارد، و نماینده تنها گونه بازمانده از یک دوره طولانی است. بسیاری از فسیل‌های زنده‌ای که امروزه در حیات وحش می‌بینیم، مانند لاک‌پشت دماغ خوکی و کروکودیل و ...، دارای ویژگی‌های غیرعادی هستند که باعث می‌شود آنها ماورایی به نظر برسند. این حیوانات اغلب از چندین انقراض دسته جمعی جان سالم به در برده اند.
بسیاری از دانشمندان فسیل‌های زنده را نمونه‌هایی کمیاب می‌دانند که میتوان از طریق آنها به چگونگی زندگی روی زمین در مدت‌ها قبل پی برد. در این مطلب چند نمونه از این موجودات شگفت انگیز را مشاهده می‌کنید و راجع به ویژگی‌های منحصر به فردشان اطلاعاتی کسب خواهید کرد:
اژد‌های کومودو
اکثر مردم موافقند که هیچ مارمولک دیگری در جهان به اندازه یک اژد‌های کومودو برای دوران ماقبل تاریخ به نظر نمی‌رسد. آنها را میتوان در جنس Varanus طبقه بندی کرد؛ گونه‌ای که قدمت آن حدود ۴۰ میلیون سال است.
کومودو‌ها بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین مارمولک‌های جهان هستند که طول آنها به ۱۰ فوت و وزن آن تا ۳۵۰ پوند می‌رسد. آنها شکارچیان غالب در زیستگاه خود هستند و تقریباً هر چیزی را که پیدا کنند می‌خورند. گاهی اوقات آنها تا ۸۰ درصد از وزن بدن خود را یک باره غذا می‌خورند. اگرچه نام آنها از جزیره کومودو در اندونزی گرفته شده است، اجداد آنها برای اولین بار در استرالیا، حدود ۱۰۰ میلیون سال پیش ظاهر شدند.
درنای شنزار
در حالی که بسیاری از پرندگان می‌توانند اجداد خود را از طریق دایناسور‌ها ردیابی کنند، فسیل‌ها نشان می‌دهد که قدمت درنای شنزار به ۱۰ میلیون سال پیش می‌رسد. دو گونه از گونه‌های غیر مهاجر - درنای شنزارکوبا و درنای شنزار می‌سی سی پی - به شدت در معرض خطر هستند. درنای شنزار به دلیل مهاجرت سالانه گونه‌های مختلف در بین علاقه‌مندان به پرندگان محبوب هستند. صد‌ها هزار پرنده از مکزیک و جنوب ایالات متحده تا قطب شمال مهاجرت می‌کنند.
موریانه خوار (خوک خاکی)
خوک‌های خاکی حیواناتی شبگرد و گورکن و تنها گونه زنده در راسته Tubulidentata هستند. از نظر ژنتیکی، این حیوان را میتوان یک فسیل زنده به دلیل آرایش قدیمی کروموزوم‌های آن در نظر گرفت. همچنین، دندان‌های آن شبیه هیچ پستاندار دیگری نیست و مانند خوشه‌هایی از صد‌ها نیِ ایستاده به نظر می‌رسند. این لوله‌های کوچک دائما در حال فرسوده شدن و رشد مجدد هستند. فسیل‌های خوک خاکی با قدمت ۵ میلیون سال در آفریقای جنوبی یافت شده‌اند. Aardvark بخشی از گروه حیواناتی است که شامل فیل‌ها، کفتار‌ها و... می‌شود.
پاندای قرمز
این موجودات شگفت انگیز و زیبا که از جنگل‌های معتدل هیمالیا و کوه‌های چین می‌آیند، تنها اعضای بازمانده از خانواده Ailuridae هستند. آنها هیچ خویشاوند زنده‌ای ندارند و نزدیکترین خویشاوند فسیلی آنها، Parailurus، ۳ تا ۴ میلیون سال پیش زندگی می‌کرده است. در سال ۲۰۲۰، دانشمندان کشف کردند که دو گونه متمایز از پاندا‌های قرمز وجود دارد: پاندای قرمز هیمالیا و پاندای قرمز چینی. خویشاوندان پاندای قرمز بین ۵ تا ۱۲ میلیون سال پیش زندگی می‌کردند. علیرغم علاقه مشترک آنها به بامبو، پاندا‌های قرمز با پاندا‌های غول پیکر ارتباط نزدیکی ندارند.
تواتارا (سوسمار پل دماغی)
تواتارا ممکن است شبیه مارمولک‌ها به نظر برسد، اما تواتارا‌ها در واقع بخشی از یک راسته متفاوت به نام Sphenodontia هستند. امروزه تنها دو گونه از تواتارا وجود دارد، و آنها تقریباً شکلی مشابه اجداد باستانی خود دارند که ۲۰۰ میلیون سال پیش روی زمین زندگی کرده بودند. امروزه تواتارا‌هایی وجود دارند که عمرشان به بیش از ۱۰۰ سال می‌رسد و برخی از کارشناسان معتقدند که آنها می‌توانند تا بیش از ۲۰۰ سال در شرایط مناسب زندگی کنند. این موجودات شگفت انگیز و با عمر طولانی را فقط در جزایر کوچک در سواحل نیوزلند میتوان یافت. آنها بر خلاف مارمولک‌ها از دمای خنک‌تر لذت می‌برند و شبگرد هستند.
ناتیلوس (حلزون‌های گرمسیری مارپیچی)
ناتیلوس نماینده تنها عضو زنده زیر گونه Nautiloidea است. ناتیلوس‌ها سفالوپودهایی* هستند که بر خلاف سایر حیوانات دوردست مانند ماهی مرکب و اختاپوس، پوسته بیرونی خود را حفظ می‌کنند. پوسته‌های زیبای آنها در طول قرن‌ها الهام‌بخش بسیاری از هنرمندان بوده است و همچنین جزو بهترین نمونه‌های طبیعی مارپیچ لگاریتمی یا نسبت طلایی هستند. فسیل‌های ناتیلوس‌ها به دلیل پوسته‌های طولانی‌شان، راحت‌تر از باقیمانده‌های سرپایان دیگر به دست می‌آیند و شکارچیان فسیلی صدف‌های باستانی را با قدمت حداقل ۵۰۰ میلیون سال کشف کرده‌اند.
قورباغه بنفش
این فسیل زنده که اخیراً در سال ۲۰۰۳ کشف شد، به دلیل پوزه خوش فرمش به قورباغه بینی خوکی نیز معروف است. قورباغه بنفش یک گونه نادر حفاری است که به سختی دیده می‌شود، زیرا فقط برای مدت کوتاهی در فضای باز رفت و آمد می‌کند. اگرچه در این قورباغه بومی هند است، اما نزدیکترین خویشاوندان قورباغه بنفش را میتوان تنها در جزایر سیشل مشاهده کرد. قورباغه‌های بنفش در لیست در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند و جمعیت آنها رو به کاهش است.
پلاتیپوس
با پوزه‌ای مانند اردک و بدنی پرمو مانند پستانداران، دیدن حیوانی شگفت انگیزتر از پلاتیپوس تخمگذار بسیار دشوار و حتی نشدنی است. آنها مانند بسیاری از پستانداران دیگر به جای دو کروموزوم جنسی X و Y، ده کروموزوم جنسی دارند و یکی از سمی‌ترین پستانداران در جهان هستند. جای تعجب نیست که آنها تنها نماینده زنده خانواده Ornithorhynchidae هستند. فسیل‌های پستانداران پلاتیپوس به ۱۰۰ تا ۱۴۶ میلیون سال قبل بازمی‌گردد که آنها را برای مطالعه تکامل پستانداران بسیار ارزشمند می‌کند.
هاگ ماهی (ماهی بی فَک)
این حیوانات ممکن است شبیه مارماهی‌های لزج به نظر برسند، اما بسیاری از کارشناسان آنها را ماهی نمی‌دانند. در واقع، برخی از تاکسونومیست * ها برای در نظر گرفتن این ماهی در لیست مهره داران مردد هستند، زیرا آنها تنها جانورانی هستند که جمجمه دارند، اما ستون مهره ندارند. از نقطه نظر تکاملی، آنها را میتوان از روی فسیل‌هایی که قدمت آنها به ۳۳۰ میلیون سال پیش بازمی گردد، شناسایی کرد که نشان دهنده یک پیوند حیاتی بین مهره داران و بی مهرگان است.
در توصیف آنها گفته اند که لزج هستند و این اشتباه نیست. در واقع، هاگ ماهی هنگام دست زدن یا تهدید، لجن‌های لزجی ترشح می‌کند که در طبیعت به آنها کمک می‌کند تا از دست شکارچیان فرار کنند. لجن ماده شگفت انگیزی است که در عرض نیم ثانیه پس از انتشار به میزان شگفت انگیزی ۱۰۰۰۰ بار منبسط می‌شود.
هوآتزین (مرغ بدبو آمریکایی، پرنده اسکنک و یا قرقاول کانجه)
این پرندگان با ظاهری عجیب و به اندازه قرقاول مسلماً بحث برانگیزترین پرندگان زنده هستند، زیرا درخت تکاملی آنها شاخه‌های زیادی ندارد. هواتزین تنها عضو خانواده (Opisthocomidae) است. اگرچه برخی از طبقه شناسان نیز آنها را به ترتیب خاص خود قرار می‌دهند. آنها ویژگی‌های منحص به فردی را در خود حفظ کرده اند که در هیچ پرنده دیگری یافت نمی‌شود. به عنوان مثال، جوجه‌های این گونه پنجه‌هایی را در انتهای بال‌های خود دارند که به آنها در بالا رفتن و چسبیدن به درختان کمک می‌کند. ارزیابی فسیل‌ها نشان می‌دهد که هواتزین ممکن است از ۳۴ میلیون سال پیش وجود داشته باشد.
کوالا
این جانوران کیسه دار استرالیایی نمادی برای حیات وحش در سراسر جهان است. اگرچه اغلب به عنوان خرس از آنها یاد می‌شود، اما به هیچ وجه با خرس‌ها ارتباطی ندارند. در واقع، آنها اعضای خانواده Phascolarctidae هستند. نزدیکترین خویشاوند آنها در خانواده کیسه‌داران، «وامبت*» است، اما این گونه حداقل ۳۰ میلیون سال پیش از هم جدا شده است. آنها به عنوان کیسه داران، بچه‌های خود را در یک کیسه حمل می‌کنند. فسیل‌های کوالا نادر هستند، اما این کیسه‌داران احتمالاً از حداقل ۳۰ تا ۴۰ میلیون سال پیش وجود داشته‌اند.
لاک پشت دماغ خوکی
به عنوان تنها عضو زنده از خانواده Carettochelyidae، لاک پشت دماغ خوکی در نوع خود بی نظیر است نه فقط به دلیل پوزه متمایزش بلکه برخلاف اکثر لاک پشت‌های آب شیرین، این لاک پشت‌ها باله‌هایی دارند که نشان می‌دهد آنها کاملاً آبزی هستند. این لاک پشت منحصر به فرد، که در حدود ۱۴۰ میلیون سال پیش قدمت دارد، در حال حاضر در منطقه کوچکی از جنوب استرالیا و شمال گینه نو زندگی می‌کند.
خرچنگ نعل اسبی
خرچنگ‌های نعل اسبی علیرغم نامشان، اصلا خرچنگ نیستند. در واقع، آنها حتی سخت پوست هم نیستند، زیرا بیشتر از هر چیز دیگری با عنکبوت‌ها مرتبط هستند. سال‌ها در مورد رابطه آنها با عنکبوتیان شک وجود داشت تا اینکه در سال ۲۰۱۹، تیمی از زیست‌شناسان تکاملی از دانشگاه ویسکانسین-مدیسون مجموعه‌ای از داده‌های ژنتیکی را تجزیه و تحلیل کردند و تأیید کردند که خرچنگ‌های نعل اسبی در واقع مربوط به گونه عنکبوتیان هستند.
حدود ۴۵۰ میلیون سال است که خرچنگ‌های نعل اسبی روی زمین زندگی می‌کنند. آنها واقعاً ماورایی و موجودی بیگانه به نظر می‌رسند، حتی خون آبی دارند. خرچنگ‌های نعل اسبی دارای سیستم ایمنی منحصر به فردی هستند و مطالعه آنها به پیشرفت‌هایی در تحقیقات سرطان و درمان مننژیت نخاعی منجر شده است.
دیوکوسه
دیوکوسه با ظاهری ترسناک، یک کوسه باستانی در اعماق دریا است که تصور می‌شود با جنس کوسه‌های منقرض شده Scapanorhynchus که از ۶۶ میلیون سال پیش وجود داشته است، ارتباط نزدیکی داشته باشد. ۱۲ فوت طول دارند، و به ندرت در خارج از زیستگاه عمیق زیر آب، معمولاً در سواحل ژاپن دیده می‌شوند. دیوکوسه ها بخشی از راسته کوسه ماهی خال مخالی Lamniformes هستند که شامل کوسه‌های بازدار و کوسه‌های سفید بزرگ نیز می‌شود.
حشره خوار فیلی (حشره خوار جهنده)
عقیده بر این است که این موجود کوچک از ۴۵ میلیون سال پیش وجود داشته است، نام خود را از پوزه بلند خود که شبیه به خرطوم فیل است گرفته است. در سال ۲۰۲۰ حشره خوار فیلی سومالیایی در آفریقا دیده شد واین برای محققان یک موفقیت به حساب می‌آمد چرا که فکر می‌کردند این گونه ممکن است از بین رفته باشد.
کروکودیل
هیچ حیوان دیگری مانند کروکودیل شایسته عنوان دایناسور زنده نیست. این جانوران از زمانی که دایناسور‌ها روی زمین راه می‌رفتند و از انقراض‌های دسته‌جمعی که تقریباً همه برادران آنها را نابود کرد جان سالم به در بردند و همان فرم بدن را به نمایش می‌گذارند. کروکودیل‌ها نزدیکترین خویشاوندان زنده پرندگان هستند که نشان‌دهنده ارتباط طولانی‌مدت بین پرندگان و خزندگان است. اجداد مشترک هر دو گونه بیش از ۲۴۰ میلیون سال پیش وجود داشته است. برخی شواهد نشان می‌دهد که تمساح‌ها از آفریقا به آمریکای جنوبی با کمک جریان‌های اقیانوسی شنا می‌کردند.
****
*سفالوپود به هر عضوی از کلاس نرم تنان گفته می‌شود، مانند ماهی مرکب، اختاپوس، کاتل ماهی یا ناتیلوس. این حیوانات منحصراً دریایی هستند.
*تاکسونومیست یک زیست شناس است که موجودات را به دسته‌هایی تقیسم بندی می‌کند. وظایف وی ممکن است شامل مطالعه ساختار یک گونه، نقشه برداری DNA آن، عکاسی یا ترسیم آن، جمع آوری نمونه‌ها و بررسی و کالبد شکافی نمونه در زیر میکروسکوپ باشد.
*وامبت یک جانور کیسه داری است که ظاهری شبیه به خرس و یا خوک دارد. وامبت‌ها علاقه بسیار زیادی به حفر زمین دارند و پا‌های کوچک و پنجه‌های قوی آنها را برای این موضوع توانمند می‌کند. کیسه‌های هر کدام از این وامبت‌ها منحصر به فرد است و از نظر شکل ظاهری با هم تفاوت‌هایی دارد.
