راهنماتو- دردهای مفصلی، التهابات، ورم، و سختی در حرکت از ویژگیهای داشتن بیماری آرتروز است. آرتروز زندگی عادی را سخت میکند. درد گردن در محل کار، پا درد بعد از رفتن به خرید، مچ درد در یک مهمانی همه اینها باعث میشود زندگی عادی برای ما سخت و طاقتفرسا شود.
به گزارش راهنماتو، آرتروز (Arthritis) یک بیماری مفصلی است که به التهاب و درد در مفاصل منجر میشود. این وضعیت میتواند بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد و معمولاً با علائمی مانند درد، ورم، سفتی و کاهش حرکت در مفاصل همراه است. آرتروز انواع مختلفی دارد و میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. در این مطلب از راهنماتو قرار است همه چیز را درمورد آرتروز بدانیم.
چطور آرتروز به سراغمان میآید؟
1. درد مفصلی
- درد مداوم یا متناوب: یکی از علائم اصلی آرتروز، درد در مفاصل affected است که میتواند به صورت دائمی یا در زمانهای خاصی از روز یا فعالیتهای خاص بروز کند.
2. ورم و التهاب
- تورم در مفاصل: افزایش حجم و ورم در ناحیه مفصل ممکن است به وضوح قابل مشاهده باشد و معمولاً با درد همراه است.
- قرمزی و گرما: ناحیه مفصل ملتهب ممکن است قرمز و گرم به نظر برسد.
3. سفتی مفاصل
- سفتی پس از استراحت: معمولاً پس از استراحت یا خواب، مفاصل ممکن است سفت شوند و حرکت در آنها دشوار باشد. این سفتی ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
- سفتی در صبح: در آرتروز روماتوئید، سفتی مفاصل در صبح ممکن است طولانیتر باشد و با گذر زمان بهبود یابد.
4. کاهش دامنه حرکت
- محدودیت در حرکت: کاهش توانایی حرکت در مفصل affected میتواند ناشی از درد، سفتی و آسیب مفصلی باشد.
- مشکل در انجام فعالیتهای روزمره: محدودیت در دامنه حرکت میتواند انجام فعالیتهای ساده مانند بلند کردن اشیاء یا راه رفتن را دشوار کند.
5. تغییرات در شکل مفصل
- تورمهای دائمی: در برخی از انواع آرتروز، ممکن است تغییرات دائمی در شکل و ساختار مفصل ایجاد شود، مانند تغییر شکل انگشتان در آرتروز روماتوئید.
6. صداهای غیرطبیعی
- صداهای کشیدگی و خرد شدن: برخی از افراد ممکن است صداهایی مانند خرد شدن یا کشیده شدن هنگام حرکت مفاصل بشنوند که به دلیل آسیب غضروف و تغییرات ساختاری در مفصل است.
7. کاهش قدرت عضلانی
- ضعف عضلانی: به دلیل عدم استفاده مداوم از مفصل affected، عضلات اطراف آن ممکن است ضعیف شوند.
8. خستگی و ناتوانی عمومی
- احساس خستگی: در برخی موارد، آرتروز میتواند باعث خستگی عمومی و ناتوانی شود که ممکن است به دلیل التهاب مزمن و درد باشد.
9. علائم سیستمیک (در آرتروز روماتوئید)
- تب و کاهش وزن: در آرتروز روماتوئید، ممکن است علائم سیستمیک مانند تب، کاهش وزن و ضعف عمومی نیز بروز کند.
10. تغییرات در عملکرد مفصل
- مشکل در عملکرد مفصل: به دلیل درد و التهاب، ممکن است انجام کارهایی مانند پیچاندن، چرخاندن یا خم کردن مفاصل سخت شود.
انواع آرتروز
- آرتروز روماتوئید: یک بیماری خودایمنی است که به تدریج مفاصل را تحت تأثیر قرار میدهد و باعث التهاب مزمن در مفاصل میشود.
-
آرتروز استئوآرتریت: ناشی از فرسایش غضروفهای مفصلی است و به طور معمول در مفاصل زانو، ران، و ستون فقرات رخ میدهد.
- آرتریت نقرسی (Gout): ناشی از تجمع کریستالهای اوریک اسید در مفاصل است و معمولاً با درد شدید و ناگهانی همراه است.
- آرتریت پسوریاتیک: یک نوع آرتروز است که با بیماری پوستی پسوریازیس همراه است و میتواند به التهاب و آسیب مفاصل منجر شود.
- آرتریت عفونی: ناشی از عفونتهای باکتریایی، ویروسی یا قارچی در مفاصل است.
آرتروز چطور زندگی عادی را برای ما سخت میکند؟
1. عوارض جسمی
- درد مزمن: یکی از اصلیترین عوارض آرتروز درد مداوم و مزمن در مفاصل affected است که میتواند به کاهش کیفیت زندگی منجر شود.
- سفتی و کاهش دامنه حرکت: سفتی مفاصل و کاهش توانایی حرکت میتواند به محدودیتهای قابل توجهی در فعالیتهای روزمره منجر شود.
- تورم و التهاب مزمن: ورم و التهاب مداوم میتواند باعث آسیب به بافتهای اطراف مفصل شود و در برخی موارد به تغییرات ساختاری در مفصل منجر شود.
- کاهش قدرت عضلانی: ضعف عضلات اطراف مفصل affected به دلیل عدم استفاده و فعالیت کم میتواند به کاهش قدرت و عملکرد عضلات منجر شود.
- مشکل در انجام فعالیتهای روزمره: مشکلات حرکتی و درد میتواند انجام فعالیتهای ساده مانند راه رفتن، بالا رفتن از پلهها، یا بلند کردن اشیاء را دشوار کند.
- تغییرات ساختاری مفصل: آسیبهای مکرر و التهاب مزمن میتواند به تغییرات دائمی در ساختار مفصل، مانند تغییر شکل و تخریب غضروف، منجر شود.
2. عوارض روانی و عاطفی
- اضطراب و استرس: درد مزمن و محدودیتهای حرکتی میتواند به افزایش سطح اضطراب و استرس منجر شود.
- افسردگی: محدودیت در فعالیتهای روزمره و درد مزمن میتواند به احساس انزوا و افسردگی منجر شود.
- اختلالات خواب: درد و سفتی مفاصل ممکن است خواب شبانه را مختل کند و به مشکلات خواب منجر شود.
3. عوارض اجتماعی و اقتصادی
- کاهش کیفیت زندگی: محدودیت در انجام فعالیتهای اجتماعی، تفریحی و شغلی میتواند به کاهش کیفیت زندگی منجر شود.
- مشکلات شغلی و اقتصادی: ناتوانی در انجام وظایف شغلی به دلیل درد و محدودیتهای حرکتی میتواند به کاهش بهرهوری و درآمد اقتصادی منجر شود.
- تنهایی و انزوا: مشکلات حرکتی و درد ممکن است باعث محدودیت در مشارکت در فعالیتهای اجتماعی و انزوای فردی شود.
4. عوارض مربوط به عملکرد مفصل
- اختلال در عملکرد مفصل: تغییرات ساختاری و آسیب به مفاصل میتواند به اختلال در عملکرد مفصل و کاهش توانایی در انجام حرکتهای خاص منجر شود.
- سختی در حرکات پیچیده: فعالیتهایی که نیاز به دقت و حرکات پیچیده دارند، مانند رانندگی یا استفاده از ابزارها، ممکن است به دلیل محدودیتهای حرکتی مشکلساز شوند.
5. عوارض ناشی از درمان
- عوارض دارویی: داروهای ضدالتهابی و مسکنهای مورد استفاده برای درمان آرتروز ممکن است عوارض جانبی مانند مشکلات گوارشی، مشکلات کبدی، و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی ایجاد کنند.
- عوارض جراحی: جراحیهای مربوط به آرتروز، مانند تعویض مفصل، ممکن است به عوارضی مانند عفونت، خونریزی، و مشکلات در روند بهبودی منجر شوند.
از کجا تشخیص بدهیم آرتروز به سرغمان آمده است؟
1. پزشکی تاریخچه و معاینه بالینی
- پرسش از تاریخچه پزشکی: پزشک ممکن است از شما درباره علائم، مدت زمان بروز آنها، شدت درد، و تأثیر آنها بر فعالیتهای روزمره سؤال کند.
- معاینه فیزیکی: پزشک مفاصل affected را از نظر ورم، درد، سفتی، و محدودیت دامنه حرکت بررسی میکند. همچنین ممکن است با لمس مفاصل و بررسی قدرت عضلانی و دامنه حرکت، علائم و وضعیت مفاصل را ارزیابی کند.
2. آزمایشهای تصویربرداری
- رادیوگرافی (X-ray): این روش برای مشاهده تغییرات در ساختار مفاصل، مانند تخریب غضروف و تغییرات استخوانی، استفاده میشود. رادیوگرافی به شناسایی آسیبهای مرتبط با آرتروز استئوآرتریت و تغییرات در مفاصل کمک میکند.
- امآرآی (MRI): برای مشاهده دقیقتر بافتهای نرم اطراف مفاصل، مانند غضروف و لیگامانها، و شناسایی آسیبهای عمیقتر مورد استفاده قرار میگیرد. MRI به تشخیص بیماریهای پیچیدهتر آرتروز و ارزیابی آسیبهای بافتی کمک میکند.
- سونوگرافی: این روش تصویربرداری به بررسی التهاب، تورم، و تغییرات در بافتهای نرم اطراف مفاصل کمک میکند و میتواند برای تشخیص آرتریت عفونی و نقرس مفید باشد.
3. آزمایشهای آزمایشگاهی
- آزمایش خون: برای بررسی وجود علائم التهابی و شناسایی بیماریهای خودایمنی، مانند آرتروز روماتوئید، از آزمایش خون استفاده میشود. این آزمایشها ممکن است شامل بررسی فاکتور روماتوئید، آنتیبادیهای ضد سیتوپلاسمی (Anti-CCP)، و سطح پروتئینهای التهابی مانند ESR و CRP باشد.
- آنالیز مایع مفصلی: مایع موجود در مفصل affected ممکن است با استفاده از روشهای مانند آسپیراسیون (برداشت مایع مفصلی) جمعآوری شود. این آزمایش به شناسایی علائم عفونت، وجود کریستالها (در نقرس)، و ارزیابی التهاب کمک میکند.
4. آزمایشهای خاص برای انواع خاص آرتروز
- آزمایشهای نقرس: برای شناسایی کریستالهای اوریک اسید در مایع مفصلی و تعیین وجود نقرس استفاده میشود.
- آزمایشهای پسوریاتیک: برای شناسایی ویژگیهای خاص آرتریت پسوریاتیک، مانند وجود پسوریازیس پوستی، ممکن است نیاز به ارزیابی تخصصی باشد.
5. آزمونهای عملکردی و ارزیابیهای ویژه
- آزمونهای عملکردی: بررسی توانایی فرد در انجام فعالیتهای روزمره، مانند راه رفتن، بالا رفتن از پلهها، و انجام حرکات خاص، میتواند به ارزیابی تأثیر آرتروز بر عملکرد و کیفیت زندگی کمک کند.
- آزمونهای دامنه حرکت: ارزیابی دامنه حرکت مفاصل affected و مقایسه آن با دامنه حرکت طبیعی میتواند به شناسایی محدودیتها و آسیبهای مفصلی کمک کند.
راههای درمان آرتروز چیست؟
1. درمانهای دارویی
-
مسکنها:
- استامینوفن: برای کاهش درد خفیف تا متوسط مفاصل استفاده میشود.
- مسکنهای اپیوئیدی: برای دردهای شدید و مزمن که با داروهای دیگر کنترل نمیشود، ممکن است به طور موقت تجویز شوند. این داروها میتوانند به اعتیاد و عوارض جانبی منجر شوند و باید با احتیاط مصرف شوند.
-
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs):
- ایبوپروفن، ناپروکسن: برای کاهش درد و التهاب مفاصل مورد استفاده قرار میگیرند. این داروها میتوانند عوارضی مانند مشکلات گوارشی، مشکلات کلیوی، و افزایش خطر بیماریهای قلبی داشته باشند.
-
داروهای استروئیدی:
- پریدنیزون: برای کاهش التهاب شدید در مفاصل استفاده میشود. این داروها میتوانند عوارض جانبی مانند افزایش وزن، فشار خون بالا، و مشکلات قند خون داشته باشند.
-
داروهای تعدیلکننده بیماری (DMARDs):
- متوترکسات، لفلونومید: برای کنترل بیماریهای خودایمنی مانند آرتروز روماتوئید استفاده میشود و میتواند به کاهش التهاب و آسیب مفصلی کمک کند.
-
داروهای بیولوژیک:
- انتیبادیهای مونوکلونال: مانند اینفلیکسیماب و آدالیموماب، برای درمان آرتروز روماتوئید و آرتریت پسوریاتیک استفاده میشوند و میتوانند به کنترل التهاب و آسیب مفصلی کمک کنند.
-
داروهای ضد نقرس:
- کلشی سین: برای کاهش درد و التهاب ناشی از نقرس استفاده میشود.
2. درمانهای غیر دارویی
-
فیزیوتراپی:
- تمرینات تقویتی و کششی: برای تقویت عضلات اطراف مفصل و بهبود دامنه حرکت.
- مدیریت وزن: کاهش وزن اضافی میتواند فشار را بر روی مفاصل کاهش دهد و علائم را بهبود بخشد.
-
درمانهای حرارتی و سرمایی:
- کمپرسهای گرم و سرد: برای کاهش درد و التهاب و بهبود جریان خون در ناحیه مفصل affected.
-
درمانهای دستی:
- ماساژ: میتواند به کاهش درد و تنش عضلانی کمک کند.
-
تغییرات در سبک زندگی:
- رژیم غذایی: مصرف مواد غذایی ضدالتهابی و کاهش مصرف غذاهای تحریککننده التهاب.
- ورزش منظم: فعالیتهای ورزشی با تأثیر کم بر مفاصل، مانند شنا و پیادهروی، برای حفظ انعطافپذیری و قدرت مفاصل.
-
استفاده از ابزارهای کمکی:
- زانوبندها و مچبندها: برای حمایت از مفاصل و کاهش فشار بر روی آنها.
- کفیهای مخصوص کفش: برای بهبود وضعیت پا و کاهش فشار بر روی مفاصل زانو.
3. درمانهای جراحی
-
آرتروسکوپی:
- جراحی کمتهاجمی: برای بررسی و درمان مشکلات مفصلی، مانند برداشتن بافتهای آسیبدیده یا ترمیم غضروف.
-
تعویض مفصل:
- جراحی تعویض مفصل: مانند تعویض مفصل زانو یا ران برای جایگزینی مفصل آسیبدیده با یک پروتز مصنوعی. این جراحی معمولاً در موارد شدید و زمانی که درمانهای غیر جراحی مؤثر نباشند انجام میشود.
-
تراپی بیولوژیک:
- تزریق PRP (پلاسمای غنی از پلاکت): برای تحریک بهبود طبیعی و کاهش التهاب در مفاصل آسیبدیده.
- تزریق سلولهای بنیادی: برای تحریک ترمیم بافتهای آسیبدیده و کاهش علائم آرتروز.
4. درمانهای جایگزین و تکمیلی
- طب سوزنی: برای کاهش درد و التهاب.
- عصارههای گیاهی و مکملهای غذایی: مانند گل همیشهبهار و کلاژن، که میتوانند به بهبود علائم آرتروز کمک کنند.
چطور از آرتروز پیشگیری کنیم؟
1. حفظ وزن مناسب
- کاهش وزن اضافی: اضافه وزن و چاقی میتوانند فشار اضافی بر روی مفاصل مانند زانو، لگن و کمر ایجاد کنند و خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند. حفظ وزن مناسب از طریق تغذیه سالم و ورزش منظم میتواند به کاهش این فشار کمک کند.
2. ورزش منظم
- فعالیتهای هوازی: مانند پیادهروی، شنا، و دوچرخهسواری که به حفظ سلامت قلب و مفاصل کمک میکند.
- تمرینات تقویتی: برای تقویت عضلات اطراف مفاصل و افزایش ثبات آنها.
- تمرینات کششی: برای حفظ انعطافپذیری مفاصل و کاهش سفتی.
3. رعایت تکنیکهای صحیح در فعالیتهای روزمره
- تکنیکهای صحیح بلند کردن اجسام: استفاده از پاها به جای کمر برای بلند کردن اشیاء سنگین.
- پرهیز از حرکات تکراری: اجتناب از انجام حرکات تکراری و استفاده از تکنیکهای مناسب برای کاهش استرس بر روی مفاصل.
4. تغذیه سالم
- رژیم غذایی متعادل: مصرف میوهها، سبزیجات، غلات کامل، و پروتئینهای کمچرب به حفظ سلامت عمومی و کاهش التهاب کمک میکند.
- مصرف اسیدهای چرب امگا-3: مانند ماهیهای چرب (ماهی سالمون، قزلآلا) که دارای خواص ضدالتهابی هستند.
- کاهش مصرف غذاهای التهابآور: مانند غذاهای پرچرب، قند و نمک.
5. پرهیز از آسیبهای مفصلی
- استفاده از تجهیزات حفاظتی: مانند زانوبند، کلاه و دستکش در فعالیتهای ورزشی و کارهای خطرناک.
- اجتناب از آسیبهای تکراری: استفاده از تکنیکهای مناسب در ورزش و کار برای کاهش خطر آسیب به مفاصل.
6. مدیریت استرس و آرامش
- مدیریت استرس: استرس میتواند به افزایش التهاب و درد کمک کند. تکنیکهای مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا، و تمرینات تنفسی میتوانند به بهبود سلامت عمومی کمک کنند.
7. نظارت و مدیریت بیماریهای زمینهای
- کنترل بیماریهای مزمن: مدیریت بیماریهایی مانند دیابت و فشار خون بالا که میتوانند به افزایش خطر آرتروز کمک کنند.
8. پیشگیری از آسیبهای ورزشی
- آمادگی و گرم کردن مناسب: قبل از شروع فعالیتهای ورزشی، گرم کردن و کشش مناسب برای آمادهسازی مفاصل و عضلات.
- تمرینات تقویتی: تقویت عضلات برای حمایت بهتر از مفاصل و کاهش خطر آسیب.
9. مصرف مکملهای غذایی (در صورت نیاز)
- مکملهای کلاژن: برخی مطالعات نشان دادهاند که مکملهای کلاژن میتوانند به حفظ سلامت غضروف و کاهش علائم آرتروز کمک کنند.
- مکملهای ویتامین D و کلسیم: برای حفظ سلامت استخوانها و مفاصل.
10. معاینههای پزشکی منظم
- ارزیابیهای منظم: مراجعه به پزشک و انجام معاینههای منظم برای شناسایی زودهنگام علائم آرتروز و درمان به موقع.
چرا در پاییز آرتروز دردناکتر است؟
درد آرتروز در پاییز ممکن است به دلایل مختلفی بیشتر از سایر فصلها احساس شود. تغییرات فصلی میتواند تأثیرات زیادی بر سلامت مفاصل داشته باشد، و در پاییز، این تأثیرات میتوانند به شکلهای زیر بروز کنند:
1. تغییرات دما و رطوبت
- کاهش دما: هوای سرد میتواند به سفتی مفاصل و افزایش درد کمک کند. هوای سرد باعث کاهش جریان خون به مفاصل و عضلات میشود و ممکن است به افزایش سفتی و کاهش انعطافپذیری منجر شود.
- افزایش رطوبت: تغییرات رطوبت هوا میتواند به افزایش التهاب مفاصل و تشدید درد کمک کند. بسیاری از افراد با آرتروز احساس میکنند که مفاصلشان در شرایط مرطوب و بارانی دردناکتر میشود.
2. تغییرات فشار جوی
- کاهش فشار جوی: فشار جوی در پاییز ممکن است کاهش یابد، و برخی از افراد با آرتروز گزارش میدهند که این تغییرات باعث افزایش درد و ناراحتی مفاصل میشود. فشار جوی پایین میتواند به افزایش حجم مایع مفصلی و ایجاد فشار بر روی مفاصل آسیبدیده منجر شود.
3. کاهش فعالیت بدنی
- کاهش فعالیتهای فیزیکی: در فصل پاییز و به ویژه در روزهای بارانی و سرد، افراد ممکن است فعالیتهای بدنی خود را کاهش دهند. کاهش فعالیت بدنی میتواند به کاهش قدرت عضلانی و انعطافپذیری مفاصل منجر شود و درد آرتروز را تشدید کند.
4. تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی
- تغییرات در تغذیه: در فصل پاییز، تغییرات در رژیم غذایی و کاهش مصرف میوهها و سبزیجات تازه ممکن است به تأثیر منفی بر سلامت مفاصل و افزایش التهاب کمک کند.
- تغییرات در سبک زندگی: تغییر در عادات روزانه و فعالیتهای اجتماعی در پاییز نیز میتواند تأثیرگذار باشد و باعث کاهش روحیه و افزایش استرس شود که ممکن است به تشدید درد آرتروز کمک کند.
5. تغییرات در نور خورشید و ویتامین D
- کاهش نور خورشید: در پاییز، کاهش میزان نور خورشید ممکن است به کاهش تولید ویتامین D در بدن منجر شود. ویتامین D نقش مهمی در سلامت استخوانها و مفاصل دارد و کمبود آن میتواند به افزایش درد و التهاب مفاصل کمک کند.
6. تأثیر روانی و احساسی
- تغییرات روحی: تغییرات فصلی و کاهش میزان نور خورشید میتواند به تغییرات روحی و افسردگی منجر شود. این تغییرات روانی میتوانند به افزایش حساسیت به درد و احساس ناراحتی در مفاصل کمک کنند.