راهنماتو- اگر شما مثل خیلی‌های دیگه روی کامپیوتر و ویندوز بازی میکنین، به احتمال زیاد اسم DirectX به گوشتون خورده. ولی خب واقعاً این نرم‌افزار DirectX چیکار میکنه؟ و آیا لازمه که همیشه آپدیتش کنید یا تنظیماتی رو در اون تغییر بدین؟ بیایید یکمی تکنیکال به این موضوع بپردازیم و ببینیم چطور میشه نسخه‌ی DirectX رو چک کرد و اینکه اصلا این نرم‌افزار کارش چیه که میتونه عملکرد بازیهایی شمارو تحت تاثیر قرار بده.
به گزارش راهنماتو، ویندوز نسبت به لینوکس سیستم عامل پیچیده‌تری هست و برای همین هم به‌خاطر کارایی بالایی که داره باید خودش رو برای هر استفاده‌ای که کاربر انتظارش رو ازش داره آماده کنه. حالا دایرکت‌ایکس هم جزو همین زیرشاخه از ویندوزه که اون رو برای اجرای کارهای گرافیکی اماده میکنه. با راهنماتو همراه باشین تا بیشتر با این بخش حیاتی از ویندوزتون آشنا بشین.
DirectX چیه؟
خب، به اختصار میشه گفت که DirectX یه مجموعه از برنامه‌نویسی و کدهاست که در ویندوز برای کنترل بخش‌های گرافیکی در بازی‌ها استفاده میشه. حالا چرا اصلا نیاز به همیچین چیزی داریم؟ چون که به لطف دنیای کامپیوتر و PC هر کسی آزادانه میتونه سیستم خودش رو بسازه و برای همین هم احتمال تشابه دوتا سخت‌افزار خیلی کمه، توسعه‌دهنده‌های بازی از کتابخانه‌های DirectX استفاده می‌کنن تا بازی‌هاشون رو برای هر نوع کامپیوتری که هستند، بنویسن.
این برنامه‌ها به بازی‌ها کمک می‌کنن که با سخت‌افزار داخلی کامپیوتر شما به درستی ارتباط برقرار کنن. به این معنی که یک توسعه‌دهنده میتونه مطمئن بشه که بازی‌اش با یه نسخه‌ی خاص از DirectX کار میکنه، به جای اینکه با صدها GPU متفاوت کار کنه. این بازی‌ها با کنسول‌های بازی فرق دارن، چون توسعه‌دهنده‌ها دقیقاً می‌دونن با چه سخت‌افزاری کار می‌کنن (به عنوان مثال هر PS5 داخلی‌های یکسانی داره).
نسخه‌ی DirectX من چیه؟
در حال حاضر آخرین نسخه‌ی DirectX نسخه‌ی DirectX 12ئه (دقیق‌تر، بازنگری DirectX 12 Ultimate) که فقط برای ویندوز 10 و 11 موجوده. اگه شما از یه ورژن قدیمی‌تر و پشتیبانی نشده استفاده می‌کنید، تجربه‌ی بازی‌تون ایده‌آل نخواهد بود.
شما می‌تونید به راحتی یه پنل باز کنید تا اطلاعات در مورد نسخه‌ی DirectXی که روی کامپیوترتون نصبه رو ببینید. برای این کار، فقط کافیه کلیدهای Win + R رو فشار بدید تا پنجره‌ی اجرا باز بشه، بعد dxdiag رو تایپ کنید. اگه ازتون خواسته بشه که ببینید که درایورهاتون دیجیتالی امضا شده یا نه، هر چی دلتون بخواد رو انتخاب کنید؛ تفاوت زیادی نمی‌کنه.
لحظاتی بعد، یه پنجره‌ای به اسم ابزار تشخیص مشکلات DirectX باز میشه.
تو تب System، در پایین جعبه‌ی اطلاعات سیستمی، می‌تونید نسخه‌ی DirectX رو ببینید که می‌تونید تایید کنید که چه چیزی رو نصب کرده‌اید. اگه روی ویندوز 11 یا 10 هستید، باید DirectX 12 رو اینجا ببینید. اگه نه، بروزرسانی‌های ویندوز رو چک کنید.
وقتی اینجا هستید، باید بر روی تب Display کلیک کنید (اگه از چندین مانیتور استفاده می‌کنید، چندتا تب می‌بینید) تا مطمئن بشید که کامپیوترتون از همه‌ی ویژگی‌های DirectX پشتیبانی میکنه. شتاب DirectDraw، شتاب Direct3D، و شتاب AGP باید همه فعال باشن. اگه کارت گرافیکتون جدیده که از DirectX 12 Ultimate پشتیبانی میکنه، اینجا هم تاییدش رو می‌بینید.
اگه سیستمتون ازش پشتیبانی نمی‌کنه، شاید نیاز به ارتقاء سخت‌افزار داشته باشید تا از DirectX 12 Ultimate بهره‌مند بشید.
چطوری میتونم DirectX رو دانلود کنم؟
تو ورژن‌های جدید ویندوز، نیازی نیست که مستقیم DirectX رو دانلود کنید. چون اون به عنوان یه بخش از ویندوز هست، هر وقت بروزرسانی موجود بشه، شما از طریق بروزرسانی ویندوز به‌روز میشید. یعنی نیازی نیست نگران بروزرسانی‌های DirectX زمانی که یه بازی جدید اجرا می‌کنید، باشید.
تا زمانی که بروزرسانی ویندوز رو غیرفعال نکردید، همیشه با آخرین نسخه‌ی نصب شده‌ی DirectX خودتون به‌روز هستید. البته اگه دوست دارید، همیشه می‌تونید به صورت دستی برای بروزرسانی ویندوز چک کنید.
چرا نسخه‌های مختلفی از DirectX روی کامپیوتر من نصب هستن؟
اگرچه ورژن ویندوزی که استفاده می‌کنید، نسخه‌ی جدیدترین DirectX را که کامپیوتر شما می‌تواند اجرا کند مشخص می‌کند، این بدان معنا نیست که تنها آخرین نسخه نصب شده است. با اینکه DirectX به طور داخلی در ویندوز وجود دارد، احتمالاً تمامی فایل‌های مختلف DirectX را در مسیر C:\Windows\System32 (و C:\Windows\SysWOW64 در یک کپی 64 بیتی از ویندوز) دارید.
خب اینا چرا اینجان؟
پاسخ به سوال مشابه است با این که چرا کامپیوتر شما شامل انواعی از Microsoft Visual C++ Redistributable ئه: هر بازی به ورژن خاصی از DirectX که برای اون ساخته شده وابسته است. به عنوان مثال، اگر یک توسعه‌دهنده یک بازی را برای استفاده از DirectX 11 به نسخه 40 نوشته باشه، تنها نسخه 40 میتونه با اون کار کنه. نسخه‌ی جدیدترهم دیگه باهاش سازگار نیست؛ شما تنها با نصب DirectX 12 عملکرد بهتری رو در اون بازی نخواهید داشت.
بنابراین، هر زمان که یک بازی جدید نصب می‌کنید، احتمالاً یک کپی منحصر به فرد از DirectX نصب خواهد شد مگر اینکه از قبل همان نسخه را داشته باشید. این باعث می‌شود تا شما ممکن است ده‌ها نسخه از DirectX را در سیستم خود داشته باشید، تا بتوانید تمام بازیهایی که بازی می‌کنید را اجرا کنید. اگر بازیهاتون رو از Steam دانلود کنین همیشه قبل از اجرای بازی خود استیم DX مربوط رو خودش روی سیستم نصب میکنه ولی اگر کرکی بازی میکنین معمولا به عنوان بخشی از Installerای که Fitgirl داره خودش ازتون میپرسه که آیا میخواین DirectX مناسب رو هم نصب کنین یا نه.
اگرچه بازی‌ها همیشه آنچه که نیاز دارند را نصب می‌کنند، شما همچنین می‌توانید ابزار DirectX End-User Runtime شرکت مایکروسافت را اجرا کنید تا کتابخانه‌های قدیمی DirectX رو در سیستم خود نصب کنید. این بر نسخه‌ی مدرن DirectX که استفاده می‌کنید، تأثیری ندارد، اما اگر شما بازیهای قدیمی زیادی رو بازی می‌کنید، ممکنه این بتونه اون دردسرهای بازیهای قدیمی رو براتون کمتر کنه.
آیا باید DirectX رو حذف یا مجدداً نصب کنم؟
هیچ راه رسمی برای حذف یا مجدداً نصب کردن DirectX وجود نداره. شما نمی‌توانید اونا رو از بخش برنامه‌ها در برنامه تنظیمات ویندوز حذف کنید. اما هیچ دلیلی هم نیستش که بهشون نیاز داشته باشید، زیرا این یک برنامه معمولی نیست. این بخشی از اصلی چگونگی نمایش گرافیکی ویندوز است.
همانطور که در بالا ذکر شد، نگران نباشید که چندین نسخه از DirectX نصب شده باشد. این کتابخانه‌های اضافی به هیچ وجه به چیزی آسیب نمی‌زنند و زمانی که یک بازی خاص را دانلود کرده‌اید برای یک دلیل خاص نصب شده‌اند.
شما نباید سعی کنید تا فایل‌های فردی DirectX را در پوشه‌های مذکور بالا حذف کنید. این ممکن است باعث این شود که بازی‌ها یا برنامه‌های دیگر به درستی کار نکنند. اگر با نسخه خاصی از DirectX مشکلی دارید، تلاش کنید برای نصب هر بروزرسانی موجود ویندوز یا مجدداً نصب بازی که از آن استفاده می‌کند.
