راهنماتو- اگرچه شاید در نگاه اول، منشاء دندان ماهی ها موضوع چندان مهمی جلوه ندهد اما باید توجه داشت که دانشمندان دهه هاست که درگیر این معما هستند. در واقع، دو نظریه در مورد محل پیدایش دندان ماهی ها وجود دارد؛ آنها یا از فلس های خارجی (فرضیه بیرون به داخل) یا از جایی در داخل دهان (فرضیه درون به بیرون) تکامل یافته اند.
محققان در حال مطالعه فسیل یک ماهی اره منقرض شده از گونه Ischyrhiza mira که حدود 65 تا 100 میلیون سال پیش در آمریکای شمالی می زیسته، شواهدی پیدا کرده اند که ایده بیرون به داخل را تأیید می کند. مانند کوسههای ارهای و ارهماهیهای امروزی، این موجود خوشههای دندانهدار در اطراف پوزه خود داشت تا هم در برابر شکارچیان از خود محافظت کند و هم با استفاده از آنها به دنبال غذا باشد.
دانشمندان می گویند تصور میشود که این میخها که دنتیکلهای منقاری نامیده میشوند، نسخههای تغییر یافتهای از فلسهای بقیه بدن جاندار هستند. در تلاش برای بررسی این فرضیه، این تیم لایه بیرونی سخت مینای سنبله های پوزه را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند اما آنچه که آنها پیدا کردند به طور قابل توجهی با آنچه که انتظار داشتند متفاوت بود.
تاد کوک، دیرینهشناس مهرهداران از دانشگاه ایالتی پنسیلوانیا میگوید: «در کمال تعجب، مینای دندان منقاری I. mira چیزی جز یک فلس ساده بود. در واقع این فلس به طور قابل توجهی پیچیده تر از مینای فلس های بدن بود. به عبارت دیگر، سازماندهی کلی مینای دندان در این اره ماهی باستانی شبیه مینای دندان کوسه امروزی است».
به طور خاص، مینای موجود در فسیل مورد اشاره با مینای دندانهای کوسه امروزی مطابقت کامل دارد، به گونهای که از بستههای میکروکریستالهای فلوراپاتیت تشکیل شده است که در خطوط منظمی در نزدیکی سطح دندان و بهطور تصادفیتر در پایینتر قرار گرفتهاند. ریزکریستال هایی که از میان این لایه ها عبور می کنند، عمود بر سطح دندان قرار می گیرند. این جهت گیری های مختلف به دندان های کوسه استحکام و مقاومت در برابر فشار می دهد، و به نظر می رسد که داستان برای I. mira نیز مشابه باشد.
کوک می گوید: «احتمالاً آرایش میکروکریستالی همراه مینای دندان های I. mira نیز راهی برای مقاومت در برابر نیروهای مکانیکی بوده است. اگرچه غیرممکن نیست که این پولکها و دندانها ریزساختارهای دستهبندی شده خود را به طور جداگانه تکامل داده باشند، اما اگر یکی پس از دیگری بیایند، منطقیتر است و این به معنای پذیرش فرضیه بیرون به داخل در مورد دندانهای ماهی هاست.
یکی از نکات جالب توجه این مطالعه جدید بر روی فسیل Ischyrhiza mira این بود که این دانشمندان در واقع به هدف بررسی منشاء دندان جانور آن را مورد مطالعه قرار نداده بودند بلکه مطالعه جانبی آن را به سمت سوق داد. اکنون یافته های آنها می تواند تأثیر قابل توجهی بر مطالعات آینده در این زمینه داشته باشد.
کوک میگوید: «این یافته شواهد مستقیمی را ارائه میکند که از فرضیه بیرون به داخل حمایت میکند. از آنجایی هم که شباهت زیادی بین فرآیند به وجود امدن دندان در موجودات دریایی و انسان نیز وجود دارد، مطالعات بیشتر در این زمینه می تواند به تاریخچه تکاملی دندان ما انسانها نیز کمک کند.» نتایج این تحقیق در مجله Anatomy منتشر شده است.