راهنماتو- این روزها رشد کپک در خاک گلدان‌های آپارتمانی به یکی از مشکلات رایج تبدیل شده است؛ مشکلی که می‌تواند سلامت گیاهان و ساکنان خانه را تهدید کند. تجمع رطوبت و گردش هوای ضعیف، بستر مناسبی برای رشد انواع کپک‌های سفید، زرد و خاکستری در گلدان‌ها فراهم می‌کند و در صورت بی توجهی، علاوه بر پوسیدگی ریشه گیاهان، منجر به بروز حساسیت‌های تنفسی خواهد شد.
به گزارش راهنماتو، در این مطلب به بررسی دلایل اصلی کپک زدگی، انواع کپک‌های موجود در خاک و راهکارهای موثر برای پیشگیری و درمان این مشکل می پردازیم.
آیا کپک خاک برای انسان خطرناک است؟
کپک موجود در خاک گلدان گاهی می تواند برای انسان نیز خطرناک باشد. برخی از انواع کپک، سمومی به نام مایکوتوکسین تولید می‌کنند که در صورت استنشاق یا تماس می‌توانند به بروز بیماری یا واکنش‌های آلرژیک مانند عطسه، سرفه، آبریزش چشم و تنگی نفس منجر شود. توصیه می کنیم در صورت مشاهده کپک در خاک گلدان، با رعایت نکات ایمنی آن را برطرف و از رشد مجدد آن جلوگیری نمایید.
کپک خاک گلدان چیست؟
کپک سفید رایج‌ترین نوع کپک در خاک گلدان‌های آپارتمانی است. این نوع کپک در اصل نوعی قارچ ساپروفیت است؛ این قارچ از مواد آلی در حال تجزیه تغذیه می‌کند و در صورت فراهم بودن رطوبت، به سرعت رشد می‌کند. در محیط باز، فرآیندهای طبیعی و میکروارگانیسم‌های مفید مانع از رشد بیش از حد کپک می‌شوند؛ اما در محیط بسته و گلدان‌های آپارتمانی، این تعادل به هم خورده و کپک به راحتی گسترش می‌یابد.
انواع کپک خاک گلدان
کپک سفید: شایع‌ترین نوع کپک است که در خاک مرطوب رشد می کند.
کپک زرد: این نوع کپک بیشتر به صورت قارچ یا کپک مخاطی (Dog Vomit Slime Mold) در محیط‌های گرم و مرطوب رشد می‌کند.
کپک سبز: این نوع کپک نشان دهنده فشردگی و رطوبت بیش از حد خاک و گردش هوای ضعیف است.
کپک قهوه‌ای: کپک قهوه‌ای در خاک بیش از حد مرطوب و شرایط گلخانه‌ای به وجود می‌آید.
کپک خاکستری: این نوع کپک اغلب در اثر پوسیدگی ریشه و برگ و آلودگی قارچی بوتریتیس (Botrytis) به وجود می‌آید.
کپک آبی: کپک آبی به ندرت دیده می شود و و معمولا بی‌ضرر است.
کپک نارنجی: کپک نارنجی کپک مخاطی است که در مالچ و بقایای گیاهی در حال پوسیدگی ایجاد می‌شود.
دلایل اصلی کپک زدن خاک گلدان
کپک زدن خاک گلدان می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که از جمله مهم ترین آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آبیاری بیش از حد
- زهکشی نامناسب گلدان
- گردش هوای ضعیف در محیط داخلی
- استفاده از خاک آلوده
- وجود برگ‌های پوسیده بر روی خاک
راهکارهای از بین بردن کپک خاک گلدان
- برای مقابله با کپک خاک گلدان اقدامات زیر را انجام دهید:
- خاک آلوده را تا حد امکان جدا کرده و گلدان را با استفاده از آب و قارچ‌کش تمیز کنید.
- گیاه را در خاک تازه و ضدعفونی شده بکارید.
- خاک آلوده را در معرض نور مستقیم آفتاب خشک کنید.
- از محلول‌های ضدقارچ طبیعی مانند جوش‌شیرین، سرکه سیب رقیق‌شده و دارچین استفاده کنید.
- در صورت شدت آلودگی، از قارچ‌کش‌های شیمیایی مطمئن استفاده کنید.
- از گلدان هایی که زهکشی مناسب دارند، استفاده کنید و از آبیاری بیش از حد خودداری کنید.
- در صورت مشاهده کپک در گیاه مرده، آن را دور بیندازید تا از انتقال هاگ‌های کپک به دیگر گیاهان جلوگیری شود.
- می توانید از محلول ۳٪ آب‌اکسیژنه به‌عنوان یک ضدقارچ مؤثر استفاده کنید.
آیا سرکه در از بین بردن کپک خاک گلدان مؤثر است؟
سرکه در برخی موارد می‌تواند کپک‌های سطحی خاک را از بین ببرد، اما معمولا در از بین بردن کپک‌های ریشه‌دار و عمقی چندان موثر نیست. در این روش، سرکه و آب را به نسبت مساوی (۵۰-۵۰) رقیق کرده و این محلول را به کمک اسپر مستقیماً روی ناحیه کپک‌زده بپاشید. توجه داشته باشید که برخی گیاهان نسبت به محیط اسیدی حساس هستند و در صورت اسپری کردن سرکه بر روی خاک آنها ممکن است به ریشه و برگ‌های آنها آسیب برسد.
۵ توصیه برای جلوگیری از کپک خاک گلدان
- آبیاری اصولی: تنها زمانی اقدام به آبیاری گیاه نمایید که سطح خاک آن کاملا خشک شده باشد.
- ایجاد زهکشی مناسب: گلدان باید سوراخ زهکشی داشته باشد یا کف آن با شن و پرلیت پوشانده شود.
- اجازه دهید خاک میان دو آبیاری خشک شود: این کار از تجمع رطوبت و رشد کپک جلوگیری می‌کند.
- از ازدحام بیش از حد گلدان ها در کنار یکدیگر خودداری کنید: تراکم زیاد گیاهان، گردش هوا را کاهش داده و منجر به ایجاد یک محیط مرطوب و ایده آل برای رشد کپک ها خواهد شد.
- استفاده از خاک سبک و زهکش‌دار: استفاده از خاک سبک و دارای زهکشی مناسب مؤثرترین راهکار برای جلوگیری از ایجاد کپک در گلدان‌های آپارتمانی است. این نوع خاک مانع از ماندگاری رطوبت اضافی شده و محیطی نامطلوب برای رشد کپک و قارچ فراهم می‌کند.
