راهنماتو- با توجه به روابط نزدیک فرهنگی، مذهبی و سیاسی بین ایران و عراق، سفر اتباع ایرانی به این کشور، به‌ویژه برای زیارت عتبات عالیات (کربلا، نجف، کاظمین و سامرا) یا اهداف تجاری و کاری، بسیار رایج است. در سال 2025، قوانین ویزای عراق برای ایرانی‌ها با توجه به توافقات دوجانبه و شرایط خاص مانند مراسم اربعین، همچنان تسهیلات ویژه‌ای دارد.
به گزارش راهنماتو، در ادامه، انواع ویزاهای قابل دریافت برای ایرانی‌ها، شرایط، مدارک مورد نیاز و نکات مهم بر اساس اطلاعات موجود تا سال 2025 شرح داده شده است.
1. ویزای زیارتی و توریستی عراق
این نوع ویزا برای سفرهای زیارتی به اماکن مقدس یا گردشگری در شهرهای تاریخی عراق مانند بغداد، بصره و موصل صادر می‌شود. ویزای زیارتی و توریستی پرطرفدارترین نوع ویزا برای ایرانی‌هاست.
انواع ویزای زیارتی و توریستی:
-
ویزای انفرادی: برای افرادی که به‌صورت شخصی سفر می‌کنند صادر می‌شود. متقاضی باید به‌صورت مستقیم یا از طریق آژانس‌های معتبر به سفارت یا کنسولگری عراق مراجعه کند.
-
ویزای گروهی: برای کاروان‌های زیارتی که توسط سازمان حج و زیارت یا آژانس‌های مجاز سازماندهی می‌شوند. مدیر کاروان مسئولیت ارائه مدارک و اخذ ویزا را بر عهده دارد.
-
ویزای اربعین (طرح سماح): در ایام اربعین حسینی (ماه‌های محرم و صفر)، ایرانی‌ها نیازی به اخذ ویزای سنتی ندارند و با ثبت‌نام در سامانه سماح (ساماندهی مشتاقان ایام حضور در اعتاب مقدسه) می‌توانند بدون ویزا وارد عراق شوند. این سامانه توسط سازمان حج و زیارت مدیریت می‌شود و زائران باید اطلاعات هویتی خود را ثبت کرده و نزدیک‌ترین دفتر خدمات زیارتی را برای ارائه مدارک (گذرنامه معتبر و دو قطعه عکس ۳×۴) انتخاب کنند.
شرایط و مدارک مورد نیاز:
-
اصل گذرنامه با حداقل ۶ ماه اعتبار.
-
دو قطعه عکس پرسنلی با زمینه سفید (ترجیحاً مشابه عکس گذرنامه).
-
کپی شناسنامه و کارت ملی.
-
تکمیل فرم درخواست ویزا (برای ویزای انفرادی یا گروهی).
-
گواهی سلامت پزشکی (در صورت نیاز، به‌ویژه برای سفرهای غیراربعینی).
-
رضایت‌نامه محضری برای افراد زیر ۱۸ سال یا زنان متأهل (در صورت عدم همراهی همسر یا ولی قانونی).
-
ثبت‌نام در سامانه سماح (برای اربعین).
مدت اعتبار:
-
ویزای زیارتی/توریستی عادی: ۳ ماه اعتبار با امکان اقامت تا ۳۰ روز (یک‌بار ورود). در صورت خروج از عراق، امکان استفاده مجدد از ویزا وجود ندارد.
-
ویزای اربعین: محدود به ایام محرم و صفر (معمولاً ۲۰ روز قبل تا ۲۰ روز بعد از اربعین).
هزینه:
-
بر اساس توافقات دوجانبه ایران و عراق از سال ۱۳۹۸، ویزای زیارتی و توریستی برای ایرانی‌ها رایگان است.
-
هزینه‌های جانبی مانند خدمات آژانس‌های مسافرتی، ترجمه مدارک یا بیمه ممکن است بین ۲۰۰,۰۰۰ تا ۴۰۰,۰۰۰ تومان باشد.
-
برای ثبت‌نام در سامانه سماح، هزینه‌ای حدود ۵۰,۰۰۰ تومان برای گذرنامه زیارتی دریافت می‌شود.
نکات مهم:
-
در ایام اربعین، ثبت‌نام در سامانه سماح اجباری است و بدون آن، ورود به عراق امکان‌پذیر نیست.
-
ویزای زیارتی/توریستی فقط برای گردشگری یا زیارت قابل استفاده است و اجازه کار یا تحصیل ندارد.
-
برای سفر به اقلیم کردستان عراق، در برخی موارد نیازی به ویزا نیست، اما بهتر است قبل از سفر با سفارت یا کنسولگری هماهنگی شود.
2. ویزای تجاری (اعتیادیه)
این ویزا برای افرادی صادر می‌شود که برای انجام پروژه‌های تجاری یا فعالیت‌های اقتصادی کوتاه‌مدت به عراق سفر می‌کنند.
شرایط و مدارک مورد نیاز:
-
اصل گذرنامه با حداقل ۶ ماه اعتبار.
-
دعوت‌نامه رسمی از شرکت یا سازمان عراقی.
-
مدارک تجاری مانند ثبت شرکت، قرارداد پروژه یا نامه از اتاق بازرگانی.
-
گواهی سلامت پزشکی (در صورت درخواست سفارت).
-
دو قطعه عکس پرسنلی با زمینه سفید.
-
تکمیل فرم درخواست ویزا.
مدت اعتبار:
-
۳ ماه اعتبار با امکان یک‌بار ورود و خروج (ویزای سینگل).
هزینه:
-
هزینه ویزای تجاری حدود ۸۱ دلار (تقریباً ۴,۸۶۰,۰۰۰ تومان با نرخ دلار ۶۰,۰۰۰ تومان در سال ۲۰۲۵) است، اما ممکن است بسته به ملیت یا نوع پروژه کمی متفاوت باشد.
نکات مهم:
-
این ویزا برای پروژه‌های تجاری خاص مانند قراردادهای بازرگانی یا شرکت در نمایشگاه‌ها مناسب است.
-
برای تمدید یا استفاده بلندمدت، باید ویزای متعدده درخواست شود.
3. ویزای کاری (متعدده)
این ویزا برای افرادی است که قصد انجام فعالیت‌های کاری بلندمدت یا پروژه‌های اقتصادی در عراق را دارند. ویزای متعدده به‌صورت مالتیپل (چندبار ورود) صادر می‌شود.
شرایط و مدارک مورد نیاز:
-
دعوت‌نامه کاری از کارفرمای عراقی یا شرکت معتبر.
-
اصل گذرنامه با حداقل ۶ ماه اعتبار.
-
مدارک شغلی مانند قرارداد کاری، رزومه و مدارک تحصیلی (حداقل لیسانس برای مشاغل تخصصی).
-
تسلط نسبی به زبان عربی، انگلیسی یا کردی سورانی (در صورت نیاز برای مشاغل خاص).
-
گواهی سلامت پزشکی.
-
دو قطعه عکس پرسنلی.
-
تأییدیه از وزارت علوم یا آموزش عراق (برای مشاغل تخصصی مانند پزشکی یا مهندسی).
مدت اعتبار:
-
صادرشده به‌صورت ۳ ماهه، ۶ ماهه یا ۱ ساله با امکان چندبار ورود و خروج.
هزینه:
-
هزینه ویزای کاری بسته به مدت اعتبار متفاوت است و معمولاً بین ۸۰ تا ۱۵۰ دلار (۴,۸۰۰,۰۰۰ تا ۹,۰۰۰,۰۰۰ تومان) متغیر است.
نکات مهم:
-
عراق در سال‌های اخیر به نیروی کار متخصص در زمینه‌های پزشکی، مهندسی و فناوری نیاز دارد.
-
کارفرما باید بلیط رفت‌وبرگشت و شرایط اقامت را تأمین کند، مگر اینکه کارمند بدون دلیل قانونی کار را ترک کند.
-
جریمه اقامت بیش از حد مجاز تا ۲,۳۰۰ دلار است.
4. ویزای ترانزیت
این ویزا برای افرادی صادر می‌شود که عراق مقصد نهایی آن‌ها نیست و تنها برای ادامه سفر به کشور دیگر در عراق توقف می‌کنند.
شرایط و مدارک مورد نیاز:
-
اصل گذرنامه با حداقل ۶ ماه اعتبار.
-
بلیط سفر به مقصد نهایی.
-
ویزای کشور مقصد (در صورت نیاز).
-
دو قطعه عکس پرسنلی.
-
تکمیل فرم درخواست ویزا.
مدت اعتبار:
-
معمولاً برای چند ساعت تا ۱ روز صادر می‌شود.
هزینه:
-
هزینه ویزای ترانزیت بسته به مدت توقف و شرایط خاص متغیر است، اما معمولاً رایگان یا با هزینه کم (حدود ۲۰ تا ۵۰ دلار) ارائه می‌شود.
نکات مهم:
-
این ویزا برای توقف‌های کوتاه در فرودگاه‌های بغداد یا نجف مناسب است.
-
ارائه بلیط و مدارک سفر به مقصد نهایی اجباری است.
5. ویزای تحصیلی
این ویزا برای دانشجویانی صادر می‌شود که قصد ادامه تحصیل در دانشگاه‌ها یا مؤسسات معتبر عراق را دارند.
شرایط و مدارک مورد نیاز:
-
پذیرش‌نامه رسمی از دانشگاه یا مؤسسه آموزشی معتبر عراق.
-
اصل گذرنامه با حداقل ۶ ماه اعتبار.
-
مدارک تحصیلی (ترجمه‌شده و تأییدشده توسط وزارت علوم عراق).
-
گواهی سلامت پزشکی.
-
دو قطعه عکس پرسنلی.
-
تکمیل فرم درخواست ویزا.
مدت اعتبار:
-
معمولاً ۱ ساله و قابل تمدید با ارائه مدارک پیشرفت تحصیلی.
هزینه:
-
هزینه ویزای تحصیلی بسته به دانشگاه و نوع رشته متفاوت است، اما معمولاً بین ۵۰ تا ۱۰۰ دلار (۳,۰۰۰,۰۰۰ تا ۶,۰۰۰,۰۰۰ تومان) است.
نکات مهم:
-
دانشگاه‌های معتبر عراق مانند دانشگاه بغداد یا دانشگاه‌های اقلیم کردستان برای دانشجویان خارجی پذیرش دارند.
-
تأیید مدارک توسط وزارت علوم عراق الزامی است.
شرایط کلی و نکات مهم برای اخذ ویزای عراق در سال 2025
-
رایگان بودن ویزای زیارتی: بر اساس توافقات دوجانبه از سال ۱۳۹۸، ویزای زیارتی و توریستی برای ایرانی‌ها رایگان است، اما هزینه‌های جانبی مانند خدمات آژانس یا بیمه ممکن است اعمال شود.
-
سامانه سماح برای اربعین: ثبت‌نام در این سامانه برای زائران اربعین اجباری است و جایگزین ویزای سنتی شده است.
-
مرزهای ورودی: ایرانی‌ها می‌توانند از مرزهای زمینی (مهران، شلمچه، چزابه) یا فرودگاه‌های بین‌المللی (بغداد، نجف) وارد عراق شوند.
-
امنیت سفر: با توجه به شرایط سیاسی و امنیتی عراق، توصیه می‌شود قبل از سفر با سفارت ایران یا کنسولگری‌های عراق هماهنگی کنید و از مناطق پرخطر اجتناب شود.
-
لغو محدودیت‌های کرونایی: تا سال 2025، محدودیت‌های کرونایی مانند ارائه تست PCR یا قرنطینه اجباری برای ورود به عراق لغو شده است.
-
اعتبار گذرنامه: گذرنامه باید حداقل ۶ ماه اعتبار داشته باشد. برای اربعین، گذرنامه زیارتی با اعتبار ۵ ساله نیز قابل استفاده است.
نحوه درخواست ویزا
-
ویزای انفرادی/تجاری/تحصیلی: مراجعه مستقیم به سفارت یا کنسولگری عراق در تهران، مشهد یا اهواز، یا استفاده از خدمات آژانس‌های معتبر.
-
ویزای گروهی: ارائه مدارک از طریق مدیر کاروان به دفاتر زیارتی یا کنسولگری.
-
ویزای اربعین: ثبت‌نام در سامانه سماح و مراجعه به دفاتر زیارتی برای ارائه مدارک.
-
ویزای ترانزیت: درخواست در فرودگاه یا مرز ورودی با ارائه مدارک سفر.
