«خر پویتوین» یا «خر پواتو» (Poitou donkey) نیز نامیده می‌شود، یک نژاد خر فرانسوی است. این خر یکی از بزرگترین نژادهاست و جک‌ها (نریان خر) با مادیان‌های نژاد اسب پویتوین برای تولید قاطر‌های پویتوین که قبلاً در سراسر جهان برای کار‌های کشاورزی و کار‌های دیگر مورد تقاضا بودند، جفت‌گیری کردند.
«خر پواتو» دارای یک پوشش متمایز است که در قالب دسته‌های بلند، آویزان و بدون آرایش مو مشخص می‌شود که البته یکی از مهمترین ویژگی‌های «خر پواتو» محسوب می‌شود.
تاریخچه خر پواتو
منشا دقیق نژاد پواتو ناشناخته است، اما این خر‌ها و استفاده از آن‌ها در تولید قاطر احتمالا توسط امپراتوری روم به منطقه پوآتو فرانسه معرفی شده باشد. خر پواتو (Baudet de Poitou) و نژاد اسب «مولاسیه» (Mulassière) با هم برای برای تولید قاطر‌های ممتاز توسعه داده شدند.
در قرون وسطی، داشتن یک الاغ پواتو احتمالا نمادی از یک موقعیت در میان اشراف محلی فرانسوی بوده است. مشخص نیست که چه زمانی ویژگی‌های متمایز Poitou بدست آمد، اما به نظر می‌رسد که در سال ۱۷۱۷ به خوبی توسعه یافته بودند.
این خر در استان سابق پواتو (با مرکزیت پواتیه)، احتمالاً از الاغ‌هایی که رومی‌ها به این منطقه آورده بودند، توسعه یافت. آن‌ها احتمالا در قرون وسطی نماد یک وضعیت بودند و در اوایل قرن ۱۸ ویژگی‌های فیزیکی آن‌ها مشخص شده بود.
در سال ۱۸۸۴ کتابی برای این نژاد در فرانسه تأسیس شد و در قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ شاهد استفاده از آن‌ها برای تولید قاطر در سراسر اروپا بودیم. در همان زمان، از خطوط خونی پواتو برای توسعه سایر نژاد‌های خر، از جمله ماموت جک آمریکایی در ایالات متحده استفاده شد.
افزایش مکانیزاسیون در اواسط قرن بیستم باعث کاهش نیاز به این خر شد و در نتیجه جمعیت این نژاد رو به کاهش بود و در سال ۱۹۷۷، در یک آمارگیری انجام شده تنها ۴۴ رأس از این نژاد در سراسر جهان وجود داشت. تلاش‌های حفاظتی توسط تعدادی از پرورش دهندگان و سازمان‌های دولتی و خصوصی آغاز شد و تا سال ۲۰۰۵، ۴۵۰ الاغ اصیل پواتو وجود داشت.
خصوصیات خر پواتو
خر پواتو یک نژاد بزرگ است. در میان سایر خر‌های اروپایی، فقط الاغ آندلسی اندازه مشابهی نسبت به این خر دارد. به منظور پرورش قاطر‌های بزرگ، پرورش دهندگان اولیه پواتو حیواناتی را انتخاب کردند که ویژگی‌های با اندازه بزرگ مانند گوش، سر و مفاصل پا داشتند.
رشد گوش‌ها به حدی است که گاهی اوقات وزن آن‌ها باعث می‌شود که آن‌ها را به صورت افقی قرار بگیرند. حداقل قد جک‌ها یا نریان‌های پواتو ۱.۴۰ متر و برای مادیان‌ها ۱.۳۵ متر است.
آن‌ها دارای سر‌های بزرگ و بلند، گردنی قوی، پشتی بلند، کروپ‌های کوتاه و کفل گرد هستند. مفاصل دست و پای آن‌ها بزرگ و مچ پا‌های آن‌ها نیز قوی است. بسیاری از کسانی که با نخر سر و کار داشته‌اند خلق و خوی او را «دوستانه، مهربان و مطیع» توصیف کرده اند.
در پوآتو، پوشش این خر عمدا بدون آرایش و تمیز کردن رها می‌شد. با گذشت زمان، چین‌های مو تشکیل شدند و دسته‌های ژولیده بلند موی این خر شبیه گیسو به نظر می‌رسیدند. گاهی این دسته‌های مو آنقدر بلند می‌شد که به زمین می‌رسید. خر پواتو با چنین مو‌های بلندی را «بورایلو» یا «گونیلو» می‌نامیدند.
ژن‌های مسئول نوع پوشش غیر معمول مغلوب هستند، بنابراین قاطر‌های پوآتو این ویژگی را نشان نمی‌دهند و الاغ‌های هم نژاد نیز آن را نشان نمی‌دهند مگر اینکه نژاد خر مرتبط باشد که گهگاه حامل همان ژن است.
موی این خر تیره رنگ است و از قهوه‌ای تیره تا سیاه متغیر است. همچنین ممکن است اطراف دهان و چشم‌ها به رنگ خاکستری نقره‌ای و دارای حاشیه‌ای مایل به قرمز در بیاید. زیر شکم و داخل ران‌ها کمرنگ است. ممکن است نه نشانه‌های روبیکانو (نوار‌های سفید زیرشکم و مو‌های سفید در پایه دم) و نه نوار پشتی را نشان دهد.
خر پواتو به طور سنتی فقط برای پرورش قاطر استفاده می‌شد. کلمه baudet به معنای «آقا خر» است، اما برای توصیف این نژاد به عنوان یک کل استفاده می‌شود. با کاهش قاطرپروری، برخی از این خر‌ها ممکن است برای کار‌های کشاورزی، رانندگی یا سوارکاری استفاده شوند.
وزن خر‌های نژاد پواتو تا ۴۵۰ و ۵۰۰ کیلوگرم می‌رسد که آن را به سنگین‌ترین الاغ جهان تبدیل می‌کند. دوره آبستنی این حیوانات بین ۳۶۰ تا ۳۷۰ روز است.
